طی سال‌های گذشته، تجهیزات پزشکی خانگی بیشتری ، با کاربری آسان‌تر و موثرتر، به خانه‌های ما راه پیدا کرده اند. قبلاً تعداد این تجهیزات در منازل انگشت شمار بود و حتی وجود نداشت.
ضمن اینکه در برخی موارد فقط به جعبه کمک‌های اولیه محدود می شد. به همین دلیل بود که برای کوچکترین موارد و آسیب ها، اشخاص به درمانگاه و بیمارستان مراجعه می کردند، حال آنکه این امکان وجود داشت که خود ایشان به راحتی و با به کارگیری برخی از این تجهیزات، هم از حال و روز بدن خود باخبر شده و هم اینکه آسیب‌های جزئی و مختصر را درمان و برطرف کنند. به دلیل اهمیت وجود این تجهیزات در منازل، در این مطلب به معرفی و شرحی مختصر بر تجهیزات پزشکی خانگی پرداخته می‌شود.
تعریف تجهیزات پزشکی خانگی
تجهیزات پزشکی خانگی به آن دسته از تجهیزات گفته می‌شود که در اکثر موارد توسط کاربران در خانه‌ها و حتی محل کار، به صورت عمومی و یا حرفه‌ای مورد استفاده قرار می گیرد. این تجهیزات از گستره بالایی برخوردار بوده و تنوع آن‌ها نیز قابل توجه هستند و برای مواردی مانند توانبخشی، پیشگیری، درمان، تناسب اندام و کاهش درد به کار می روند.
به عبارتی، هر نوع وسیله و تجهیزی که با سلامتی و برای سلامتی انسان در ارتباط باشد، تجهیزات پزشکی محسوب می شوند. البته برخی از افراد ترجیح می دهند تا این تجهیزات توسط پرستاران در منازل استفاده شود. این تجهیزات از آنجاییکه توسط افراد به صورت متناوب و مکرر استفاده می شوند، از دوام خوبی برخوردارند و در دسته بادوام (DME) قرار می گیرند.
تهیه و استفاده از تجهیزات پزشکی خانگی
تهیه و خرید تجهیزات پزشکی، قوانین و شرایط خاص خودش را می طلبد. به همین دلیل، افرادیکه به چنین مواردی نیاز دارند، باید جهت دسترسی و تهیه این تجهیزات، گزینه‌های موردنظر را انجام داده و پیگیری کنند. این تجهیزات با نسخه پزشک ارائه می‌شود و هزینه‌های مربوط به آن توسط بیمه‌های مربوطه پرداخت می‌شود.
در ادامه، برای تهیه این تجهیزات، باید تامین کننده‌های مربوطه هم وجود داشته باشند. مانند برخی از فروشگاه‌های تخصصی و وب سایت‌های پزشکی. به دلیل حضور اینترنت و حضور فروشگاه‌های آنلاین، امکان سفارش این تجهیزات آسان‌تر و سریع‌تر شده است، اما این وب سایت ها، امکان آموزش نحوه استفاده از این وسایل را ندارند.
چرا تجهیزات پزشکی باید در خانه‌ها وجود داشته باشند؟
در تمامی موارد، افرادی که بر روی آن‌ها عمل جراحی انجام شده و یا تصادف کرده اند، نیاز به مراقبت بیشتر و کنترل شده دارند. زیرا ریسک خطر مجدد برای آن‌ها باید به حداقل و حتی صفر کاهش پیدا کند. اینجا است که برخی از تجهیزات پزشکی خانگی، نقش مهم و حیاتی خود را نشان می دهند. در این خصوص، برخی تجهیزات مانند ویلچر، واکر، عصا، ماساژورها، جوراب‌های واریس، کتف بندها و کمربندهای طبی، از گزینه‌های پرطرفدار محسوب می شوند. وجود چنین تجهیزاتی، به توانبخشی و کاهش اختلال‌های بعد از عمل جراحی، کمک شایانی کرده و به طور کلی در سلامتی افراد دخیل هستند.
گروهبندی تجهیزات پزشکی
طبقه بندی و گروهبندی تجهیزات پزشکی، براساس سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) انجام شده است. بر این اساس، تجهیزات پزشکی به گروه‌های ذیل تقسیم بندی می شوند:
1) گروه A : محصولات این گروه، حداقل کنترل قانونی دارند. بدین صورت که تاثیر و خطر این تجهیزات بر روی افراد، در حداقل میزان ممکن قرار دارد. طراحی آن‌ها نسبت به دیگر محصولات ساده‌تر است و جهت آن‌ها باید کنترل‌های عمومی صورت بگیرد.
این کنترل‌های عمومی، شامل مراحلی هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهد شد:
• ثبت نام و مشخصات شرکت تولید کننده، توزیع کننده، بسته بندی کننده دوباره و کمپانی هایی که با انجام چند تغییر کوچک در بسته بندی ها، علائم مربوطه را تغییر می دهند. مراحل ثبت نام باید با رعایت نکات عنوان شده، در وب سایت FDA صورت پذیرد.
• وسیله و تجهیزی که جهت فروش در نظر گرفته شده و برای این پروسه آماده می‌شود، باید در وب سایت مورد اشاره، یعنی FDA ثبت نام شود.
• مرحله بعدی، به تولید تجهیز یا وسیله پزشکی اختصاص دارد. این مورد باید با درنظر گرفتن قوانین و اصول مربوطه انجام گیرد که در این خصوص، شرایط و ضوابط تولید مناسب و خوب باید لحاظ گردد.
• انجام لیبلینگ و به عبارتی برچسب گذاری وسیله یا تجهیز بر اساس قوانین تعیین شده این حوزه.
• عرضه و اعلام فروش تجهیز که این مورد باید به صورت پروسه پیش فروش باشد. البته در این خصوص باید معافیت لازم موجود باشد، سپس به اعلام پیش از فروش اقدام گردد.
اشاره به این نکته الزامی است که حدود 47 درصد از تجهیزات پزشکی موجود در گروه مورد بحث و 74 درصد از تجهیزات و وسایل آن، به ارائه اعلام پیش از فروش، نیازی ندارند. به همین دلیل، به چنین دسته‌های تعیین شده ای، تجهیزات و وسایل رزرو شده می گویند. از جمله مواردی که در این گروه قرار می گیرند، می توان به باندهای کشی، دستکش‌های پلاستیکی و ترازوهای سبک وزن اشاره کرد.
2) گروه B : وسایل و تجهیزات این رده، از نظر کیفیت و نوع حرفه‌ای بودن، در گروه بالاتر و برتری قرار می گیرند. به همین دلیل، کنترل‌های عمومی که برای گروه A به کار گرفته می شوند، برای ضمانت و تائید کیفیت تجهیزات این دسته کافی نخواهد بود. به همین دلیل، نیاز است تا برخی از کنترل‌های ویژه تحت پروسه‌های خاصی بر روی آن‌ها صورت بگیرد.
شایان توجه است که فقط تعداد محدودی از تجهیزات این گروه وجود داشته که از پروسه اعلام پیش از فروش، معاف هستند. درخصوص کنترل‌های ویژه نیز باید عنوان کرد که مراحل انجام این پروسه، مواردی مانند برچسب گذاری، استانداردهای عملکردی، و نظارت‌های پیش از فروش را شامل می‌شود. برای برخی از تجهیزاتی که در این گروه قرار می گیرند، به گزینه هایی مانند کیسه آب گرم و در برخی از بازارهای هدف، تشک مواج می توان اشاره کرد.
3) کلاس C : این گروه در واقع مهمترین، حساس‌ترین و حرفه‌ای‌ترین کالاها و تجهیزات پزشکی را در خود جای می دهد. به همین دلیل است که کنترل‌های شدید و سختی بر روی آن‌ها اعمال می‌شود. اهمیت و حساسیت این گروه از آن جهت است که تجهیزات این گروه در حقیقت با جان بیماران سر و کار داشته و به عبارتی، مرگ و زندگی بیماران به عملکرد و استفاده صحیح و البته کارایی مناسب آن‌ها وابسته است. چنین تجهیزاتی، بر روی تشخیص، کنترل و درمان بیماری از درجه و سطح تاثیر بسیار بالایی برخوردار هستند. ضمن اینکه این تجهیزات به اعلام پیش از فروش نیازی ندارند.
ضمانت و تائیدیه کیفیت تجهیزات این گروه، تنها با کنترل‌های عمومی انجام نمی‌شود. به همین دلیل، برای تضمین کارایی و موثر بودن آن‌ها، نیاز است تا با انجام آزمایش‌ها و بررسی‌های علمی متعددی، ضمانت و کارایی مناسب آن‌ها تضمین شود. برخی از تجهیزاتی که در این دسته قرار می گیرند، مواردی مانند فشارسنج، ترمومتر، نمایشگر ضربان قلب و تجهیزات پیشرفته بیمارستانی را شامل می شوند.
در ادامه، به برخی از تجهیزات پزشکی عمومی که اغلب در گروه A قرار می گیرند، اشاره کرده و توضیح مختصری برای آن‌ها ارائه خواهد شد:
1) ارتوپدی و توانبخشی : از جمله تجهیزات این گروه به مواردی مانند آتل، ادوات ارزیابی قدرت، گونیا، اندازه گیری زوایای مفاصل، اندازه گیری دامنه حرکتی، میزان حساسیت نقاط پوست، ارزیابی قدرت عضلات، انگشتان، دست‌ها و ضخامت چربی می توان اشاره کرد.
2) اکسیژن ساز : نوعی تجهیز کمکی که که برای تامین اکسیژن به کار رفته و جایگزین سیستم‌های قدیمی است. این تجهیز به دو نوع پرتابل و ثابت تقسیم می‌شود.
3) بارداری و نگهداری از کودک : به گروهی از تجهیزات گفته می‌شود که در دوران بارداری و پس از به دنیا آمدن نوزاد، برای مادر و نوزاد استفاده می‌شود. مواردی مانند ظرف‌های استریل، وسایل کمک تغذیه‌ای مانند شیردوش و شیشه شیر، پستانک و دندانگیر برای کودک و گن‌های بارداری و محافظ سینه مادر، از جمله تجهیزات این گروه محسوب می شوند.
4) بالش و تشک طبی : به کارگیری این تجهیزات باعث می‌شود تا فرم بدن با آن تطبیق پیدا کرده و دمای بدن به صورت طبیعی جذب می‌شود. فوم موجود در بالش و تشک، فاصله خود را با سر و گردن فرد وفق می دهند. به همین دلیل، بدن در وضعیت بهتری قرار می گیرد.
5) تب سنج دیجیتال : این تجهیز از دقت و کارایی بالایی برخوردار است و ضمن نشان دادن دمای بدن، آخرین دمای اعلام شده را نیز ذخیره می کند. ضمن اینکه از صفحه نمایش پیشرفته و بزرگی هم سود می برد.
6) تشک برقی و تشک مواج : این محصولات مناسب بیمارانی طراحی شده که مجبورند برای مدت‌های طولانی در بستر خود بمانند و نمی توانند وضعیت خود را تغییر دهند. چنین تشک هایی کمک می کنند تا جریان خون در بدن بیمار کاهش پیدا نکرده و از مورد زخم بستر جلوگیری می‌شود.
7) تناسب اندام : دستگاه‌های موجود در این گروه، با تحریک بخش‌های مختلف بدن به صورت مکانیکی، سلول‌های چربی موضعی و مقاوم را شکسته و از سیستم لنف خارج می کند.
8) تست قند خون : بیماران مبتلا به انواع دیابت، باید همیشه و در طی ساعت‌های مختلف روز، سطح قند خون خود را بررسی کنند تا از بروز مواردی مانند سکته، عوارض چشمی و مشکلات عصبی و خون جلوگیری کنند. دستگاه‌های تست قند خون در دو گونه فتومتری و الکتروشیمیایی، این مورد را برای بیماران دیابتی تسهیل می کند.
9) دستگاه تصفیه آب : این دستگاه با استفاده از چندین فیلتر و سیستم، آب لوله کشی را تصفیه کرده و با حذف کامل آلودگی‌های آن، آبی سالم و گوارا تحویل می دهد.
10) دستگاه تصفیه هوا : این دستگاه برای ایجاد فضا و هوایی سالم در منازل و محیط‌های اداری کاربرد دارد. استفاده از این دستگاه که به چندین فیلتر مجهز گردیده، باعث کاهش آلرژی، تنگی نفس و آسم شده و فضای موجود را تصفیه می کند.
11) دستگاه کمک تنفسی : این دستگاه‌ها که با نام CPAP نیز شناخته می شوند، برای درمان و کنترل اختلالات تنفسی در زمان بیداری و خواب مورد استفاده قرار می گیرند. گروه دیگری از آن‌ها نیز وجود دارد که به اختصار BiPAP نامی‌ده می شوند.
12) دستگاه مرطوب کننده هوا : استفاده از این تجهیزات باعث می‌شود تا رطوبت فضای خانه و محل کار تامین شده تا آب و هوای خشک باعث تحریک سینوس ها، خشکی پوست و حساسیت ریه نشود.
13) دستگاه مکنده خانگی : این تجهیز که ساکشن هم نامی‌ده می‌شود، با عملکرد خود باعث می گردد تا انسداد موجود در لوله‌های تنفسی برطرف گردد و خون، بزاق، مخاط و مایعات موجود را که باعث خفگی می شوند، مکیده و باعث تنفس راحت‌تر می‌شود.
14) ماساژور : با استفاده از این تجهیز، استرس کمتر شده و با ایجاد آرامش در کل بدن، مشکلات عصبی، گوارشی، بی خوابی و افزایش وزن، برطرف می گردد. به عبارتی ماساژور کمک می کند تا بدن خود را بازیابی کند.
15) محرک الکتریکی عصبی : این دستگاه برای مصارف خانگی و فیزیوتراپی کاربرد دارد. امواج الکترونیکی موجود در آن، فشارهای کاری، خستگی‌های عضلانی و دیگر موارد را بوسیله پالس‌های ارسالی، درمان می کند.
16) ترازوی دیجیتال : این تجهیز که نسبت به ترازوهای عقربه ای، دقت بیشتری دارد، به منظور تعیین دقیق وزن به کار می رود.
17) فشارسنج : از آنجاییکه فشار خون بالا و یا پایین، خطرناک بوده و ممکن است مشکلاتی مانند سکته مغزی، مشکلات بینایی و کلیوی را ایجاد کند. به همین منظور، استفاده از فشارسنج جهت اندازه گیری میزان فشار خون، امری مهم به شمار می رود. فشارسنج‌ها به 3 دسته جیوه ای، عقربه‌ای و دیجیتال، تقسیم می شوند.
18) نبولایزر : استفاده از این دستگاه، مصرف داروها از طریق استنشاق را در مکان‌ها و زمان‌های مختلف، فراهم می سازد. این تجهیز به دو دسته کمپرسوری و اولتراسونیک تقسیم می‌شود.
19) ویلچر : این وسیله که با نام صندلی چرخ دار هم شناخته می‌شود، جهت بیماران و افرادی کاربرد دارد که قادر به حرکت نیستند.
20) تخت پزشکی : این وسیله نوعی تخت ساده بوده که در انواع مکانیکی و برقی تولید می‌شود. وجود کمک شکن‌های مختلف در آن، این امکان را می دهد که زاویه بدن بیمار در هنگام خوابیدن تغییر پیدا کرده و پزشک وی را معاینه کند.
21) دستگاه ضدعفونی کننده : این وسیله بدون نیاز به تماس و لمس کردن، دارای سنسور اولتراسونیک بوده که به محض قرارگیری دستان در زیر آن، مایع مخصوص ضدعفونی را منتشر می کند. ضمن اینکه از فن خشک کن دست و نور پس زمینه سود می برد.
انواع تجهیزات پزشکی خانگی به شما در فرایند نگهداری و درمان بیمار و همچنین مواقع اورژانسی کمک خواهد نمود