دستگاه تصفیه هوا

دستگاه تصفیه هوا یا دستگاه تمیز کننده هوا که با عنوان هواساز نیز شناخته می‌شود، دستگاهی است که با از بین بردن آلاینده‌های موجود در هوای اتاق، کیفیت هوا را بهبود می‌بخشد. دستگاه‌ تصفیه هوا می‌توانند برای تصفیه هوای اماکن سقف‌دار با کاربری خانگی، اداری، بیمارستانی، صنعتی و غیره استفاده شوند. این دستگاه متناسب با طراحی و ساختی که دارد شامل چند مرحله فیلتر می‌باشد و قادر است انواع آنلاینده‌ها، ویروس‌هاف باکتری‌ها، بوی بد و در حالت کلی هرگونه ذات معلق تا دقت 0.1 میکرون را حذف کند.

دستگاه تصفیه هوای خانگی برای افراد مبتلا به آلرژی و تنگی نفس مفید هستند و تا حدود زیادی می‌تواند ابتلا به بیماری‌هایی همچون قلب و عروق، حساسیت‌های فصلی ناشی از ذرات معلق و گرده درختان و بیماری‌های تنفسی نظیر آسم را کاهش دهد. این دستگاه‌ها جهت تصفیه حجم معینی از فضا طراحی و ساخته شده‌اند و متناسب با مدل دستگاه برای فضاهایی با زیر بنای 20 الی 300 مترمربع مناسب هستند.

انواع دستگاه تصفیه هوا

دستگاه‌های تصفیه مجهز به تکنولوژی فیلترینگ در انواع مختلفی موجود می‌باشند که در ادامه مهم‌ترین انواع آنها معرفی شده است:

دستگاه تصفیه هوای رومیزی

نوع رومیزی دستگاه هواساز در ابعاد کوچک و متوسط موجود می‌باشد و وزن کمی دارد، از این‌رو برای استفاده در محیط‌‌ هایی با متراژ کم نظیر اتاق خواب مناسب است. تصفیه هوای رومیزی عموما مجهز به سه مرحله فیلتراسیون هستند.

تصفیه هوای ایستاده

دستگاه تصفیه هوا ایستاده سایز بزرگتری نسبت به نوع رومیزی دارد، در این دستگاه ها ممکن است از تعداد مراحل بیشتری فیلتراسیون استفاده شود.

دستگاه تصفیه هوای همراه

دستگاه‌ تصفیه هوای همراه، وزن بسیار کمی دارد و قابل حمل روی گردن می‌باشد. این دستگاه با استفاده از فرایند جذب یون، عمل تصفیه هوا را انجام می‌دهد. این دستگاه مناسب افراد مبتلا به بیماری ریوی، قلبی و غیره است که در هوای آلوده مجبور به بیرون رفتن از منزل می‌باشند.

دستگاه تصفیه هوای اتومبیل

همانطور که از نام این دستگاه گویاست، از آن برای تصفیه هوای اتوموبیل استفاده می‌کنند. برای شروع به کار این دستگاه تنها کافیست آن را به فندک اتومبیل متصل کنید. همچنین می‌توانید در موارد خاص از باتری قلمی برای آن استفاده کنید. دستگاه هواساز اتومبیل نباید در معرض حرارت و تابش مستقیم آفتاب قرار گیرد.

فناوری تصفیه هوا

فیلتراسیون دستگاه‌های تصفیه هوا اغلب به دو صورت انجام می‌شود که به شرح زیر است:

فیلتراسیون فعال (Active)

فیلتراسیون فعال یا اکتیو، با یونیزه کردن آلاینده‌ها، فرایند فیلتراسیون را انجام می‌دهد. فیلتر این نوع دستگاه تصفیه هوا نیاز به تعویض ندارد. اما نکته قابل توجه این است که فیلتراسیون فعال گاز ازن تولید می‌کند و افزایش گاز ازن در محیط موجب درد قفسه سینه، گلو درد و سرفه می‌شود.

فیلتراسیون غیر فعال (Passive)

در دستگاه‌های با فیلتراسیون غیرفعال، هوا به درون دستگاه مکش می‌شود و بعد از عبور از فیلترهای مختلف، هوا تصفیه شده و از جهت مخالف خارج می‌شود.

انواع فیلتر موجود در دستگاه هواساز

تصفیه هوا از طریق فیلتراسیون فعال و غیر فعال توسط فیلترهای مختلف انجام می‌شود که در ادامه انواع فیلترها معرفی شده اند:

پیش فیلتر

در اولین مرحله فیلتراسیون، ذرات جامد و بزرگ موجود در هوا نظیر پرز فرش، گرد و غبار هوا و موی حیوانات خانگی و غیره جذب فیلتر می‌شوند. پیش فیلتر قابل شستشو می‌باشد و در صورت با کیفیت بودن موجب افزایش عمر فیلتر هپا و فیلتر کربن می‌شود.

فیلترهای هپا (HEPA)

فیلتر هپا مهم‌ترین بخش فیلتراسیون دستگاه‌های تصفیه هوای خانگی می‌باشند. همچنین این فیلتر در مقیاس‌های بزرگتر برای مکان‌ها درمانی و بهداشتی که نیازمند تصفیه هوا با دقت بالا هستند، کاربرد دارد. فیلتر هپا به معنای حذف ذرات با راندمان بالا می‌باشد و حداقل 97.99 درصد ذرات 0.3 میکرومتری را از بین می‌برد. جنس این فیلتر از مواد گیاهی می‌باشد و با دقت بالایی آلاینده‌های میکروبیولوژی، باکتری‌ها، ویروس‌ها، عوامل آلرژی‌زا نظیر گرده گیاهان، قارچ و کپک را حذف می‌کند.

با عبور جریان هواف ذرات معلق در فیلتر هپا گرفتار شده و موجب پاکی و شفافیت هوا می‌شوند. کیفیت عملکرد فیلتر هپا دستگاه تصفیه هوا به ضخامت فیلتر و قطر فایبرهای تشکیل دهنده آن وابسته است. هپا در رده‌بندی‌های مختلفی عرضه می‌شود که کیفیت‌های متفاوتی دارند.

مزایای فیلتر هپا

• محافظت در برابر ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها و …
• ضد آلرژی
• کاهش حملات آسمی و تنفسی
• عدم بازگشت ذرات جذب شده به هوا
• نیاز به پاکسازی و جایگزینی کم
• تمیز شدن راحت
• عدم تولید اوزون و سایر فرآورده­‌های فرعی مضر

معایب فیلتر هپا

• عدم جذب ویروس‌های بسیار ریز
• عدم جذب بو و دود سیگار

فیلتر گرمایش (MERV)

فیلتر گرمایش در دستگاه تصفیه هوا به صورت MERV 14 یا بالاتر درجه‌بندی می‌شود و قابلیت حذف ذرات 0.3 میکرومتری و بزرگتر را دارد. فیلتر MERV 14 دارای راندمان بالایی می‌باشد و می‌تواند حداقل 75% ذرات بین 0.1 تا 0.3 میکرومتر را گیراندازد. میزان گیرندازی فیلتر گرمایش نسبت به فیلتر هپا کمتر است اما سیستم هوای مرکزی قادر است در بازه زمانی یکسان به میزان قابل توجهی هوای بیشتری جابجا کند.

لامپ مولد اشعه فرابنفش برای میکروب­‌کشی

لامپ UV تعبیه شده در دستگاه تصفیه هوا از طریق فشرده کردن هوای عبوری از لامپ و تابش مستقیم اشعه فرابنش که خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد، هوا را استریل کرده و موجب نابودی باکتری‌هاف ویروس‌ها و قارچ‌ها می‌شود. لامپ UV می‌تواند 97.6 درصد ویروس‌ها را جذب کند و با طول موجی برابر 254 میلی‌متر قادر به نابودسازی باکتری‌ها می‌باشد.

• مهم‌ترین نقطه قوت فیلتر لامپ UV حذف میکروارگانیسم‌ها می‌باشد و از ابتلای افراد به بیماری جلوگیری می‌کند.
• نقطه ضعف این فلتر عدم توانایی در حذف مواد آلرژی‌زا، گردوغبار و دود سیگار است.

فیلتر کربن فعال

کربن با اکسیزن واکنش می‌دهد و سپس ترکیب کربن همراه با اکسیژن حاصل می‌شود که کربن فعال (اکتیو) نام دارد. وجود فیلتر کربن فعال موجب جذب بالای آلاینده‌های توسط دستگاه تصفیه هوا می‌شود. این فیلتر به عنوان جاذب‌ترین فیلتر شناخته می‌شود و توانایی حذف 3000 نوع از ترکیبات مضر گازی را دارد. همچنین مانع بازگشت مجدد آلاینده‌ها به هوا می‌شود.

در دستگاه هواساز با سطح بسیار بالا، گازهای مضر نظیر H2S، NH3 و فرمالدئید بااستفاده از کربن فعال حذف می‌شوند. به علاوه این فیلتر قادر به جذب انواع بو و آلاینده‌هایی نظیر اسپری‌ها، مواد شیمیایی و بوی سیگار می‌باشد. عدم توانایی کربن فعال در جذب گرد و غبار از نقاط ضعف این فیلتر می‌باشد که با قرارگیری در کنار فیلترهایی نظیر هپا در فیلتراسیون اصلی این مشکل رفع می‌شود.

فیلتر یون منفی

بیشتر مواد آلرژی‌زا و آلاینده‌های معلق در هوا دارای بار مثبت هستند. فیلتر یون منفی به دلیل داشتن بار منفی با ایجاد جاذبه در میان آلاینده‌های معلق هوا موجب افزایش وزن، یکپارچه شدن و خروج آلاینده‌ها از حالت معلق می‌گردد و در نهایت ذرات روی زمین قرار می‌گیرند.

در فضاهایی نظیر کنار رودخانه، روستاها و جنگل‌ها که احساس طراوت به انسان دست می‌دهد میزان یون منفی و مثبت تقریبا برابر است ،اما در شهرها به دلیل وجود آلودگی هوا یون‌ها دچار تغییر و تحول شده‌اند و توازن آنها دگرگون شده است.

مزایای فیلتر یون منفی

• مانع پیر شدن سلول‌های بدن می‌شود.
• دارای اثر جوان کنندگی
• رفع خستگی بدن و افزایش سوخت و ساز آن
• تلطیف هوا
• به عنوان داروی ضد افسردگی در درمان اختلالات عاطفی فصلی
• حذف ذرات تا 0.01 میکرون
• ضدعفونی ویروس و باکتری موجود در محیط

معایب فیلتر یون منفی

• ایجاد گاز ازن

فیلتر هگا

در برخی دستگاه‌ های تصفیه هوا فیلتر هگا تعبیه شده است. این فیلتر قابلیت جذب بیشتر گازها را دارد. جنس فیلتر هگا از پوشش کربن بوده و کارایی بیشتری نسبت به فیلتر کربن فعال دارد.

فیلتر نانو پلاسما

فیلترهای نانو به کمک تکنولوژی نانو به صورت الکتریکی قادر به جذب ذرات آلرژی‌زا و دوده هوا می‌باشند. ذرات نانو یون‌های تشکیل شده از مولکول‌های آب می‌باشند که قادر به

• بوزدایی
• حذف آلودگی‌ها
• توانایی نفوذ به الیاف مبلمان، پرده‌ها و گوشه‌های اتاق

می‌باشند. منشا ذرات نانو از رطوبت مایع شده درونی هوا می‌باشد از این‌رو دستگاه تصفیه هوا برای تولید ذرات نانو نیاز به منبع آب ندارد.  ذرات نانو بعد از تولید شدن توسط مولد و همراه با جریان هوا در محیط پراکنده می‌شوند. لازم به ذکر است دستگاه‌های دارای فیلتر نانو قیمت بسیار بالایی دارند.

نکات خرید دستگاه تصفیه هوا

دستگاه‌ تصفیه هوا و هواساز مزایای زیادی دارد اما لازم است پیش از خرید دستگاه برخی نکات مورد توجه قرار گیرد تا انتخاب بهتری داشته باشید. در ادامه برخی از مهم‌ترین نکات که برای خرید دستگاه تصفیه‌ی هوا باید در نظر گرفته شود ذکر شده است:

1.فضای پوشش

میزان فضایی قصد دارید هوای آن را تصفیه کنید از اولین و مهم‌ترین مواردی است که در هنگام خرید باید به آن توجه کنید. ظرفیت فضای پوششی دستگاهی که تهیه می‌کنید، باید اندکی بیشتر از متراژ اتاق مورد نظر شما باشد. ظرفیت پوشش این دستگاه به متر مکعب محاسبه می‌شود . برای محاسبه فضای اتاق، ارتفاع هم باید در نظر گرفته شود. برای نمونه دستگاه تصفیه با ظرفیت 450 تا 500 متر مکعب برای اتاقی با ابعاد 300 مترمکعب فضا و 9 متر ارتفاع مناسب است.

2.عملکرد

برای عملکرد دستگاه دو مورد باید مورد توجه قرار گرفته شود:

• نرخ تحویل (CADR)

نرخ تحویل به کاربر نشان می‌دهد چه میزان هوای تصفیه شده از دستگاه خارج می‌شود و سرعت عملکرد دستگاه تصفیه هوا چه میزان است. به میزانی که CADR بالاتر باشد، دستگاه ظرفیت تصفیه بالاتری خواهد داشت. با توجه به فضای اتاقی که برای آن قصدخرید دستگاه تصفیه دارید می‌توانید دستگاهی با نرخ تحویل بالاتری خریداری نمایید.

• تهویه در ساعت (ACH)

تهویه در ساعت تعیین می‌کند دستگاه هواساز در هر ساعت چندبار قادر به تصفیه کامل هوای اتاق می‌باشد. با توجه به شهر محل سکونت خود و با توجه به اینکه نرخ آلودگی در برخی شرها بیشتر است بهتر است دستگاهی با ACH برابر چهار انتخاب کنید.یعنی دستگاهی که هر 15 دقیقه یکبار هوای اتاق را کاملا تصفیه کند.

در زمان خرید به این نکته حتما توجه داشته باشید که شرکت‌ها عموما نرخ تحویل (CADR) را بالا می‌برند و روی آن مانور تبلیغاتی می‌دهند. اما در هنگام خرید حتما این نکته را در نظر داشته باشید که اگر دستگاهی فضای پوشش بالا و تهویه در ساعت پایینی داشته باشد باید به عملکرد آن دستگاه شک کنید.

۳. تکنولوژی

تکنولوژی بکار رفته در دستگاه تصفیه هوا عاملی مهم در انتخاب هواساز می‌باشد. دستگاه‌های موجود در بازار به صورت اکتیو و پسیو می‌باشند.

دستگاه‌های اکتیو با آزاد کردن عامل‌هایی در فضا و یونیزه کردن آلاینده‌ها موجب رسوب شدن آنها می‌شوند. برای خرید دستگاه‌های اکتیو باید به Ozone-safe بودن آنها توجه کنید. زیرا دستگاه‌هایی که Ozone-safe نباشند و به علت تولید ازن برای منزل مناسب نبوده و برای ریه ضرر دارند. دستگاه‌ تصیه هوای اکتیو دارای فیلترهای گوناگونی هستند که آلاینده‌ها را جذب و اوزون تولید نمی‌کند. این دستگاه‌ها برای استفاده در محیط منزل گزینه مناسب‌تری هستند.

4. فیلترهای دستگاه تصفیه هوا

مهم‌ترین بخش دستگاه‌های تصفیه هوا، فیلترهای آن می‌باشد و نوع و کیفیت فیلترهای استفاده شده در دستگاه نقش مهمی در اثرگذاری آن خواهند داشت. فیلترها باید به خوبی آلاینده‌هایی نظیر غبار، دود، پشم و پرز، بود و سایر عوامل مضر موجود در هوا را به خوبی جذب کنند. همچنین باید دارای یک پیش فیلتر باشند که ذرات نسبتا درشت نظیر مو را در اولین مرحله دفع کنند. پس از پیش فیلتر، فیلترهای هپا اهمیت زیادی دارند.

تعویض فیلتر هزینه‌های نسبتا سنگینی دارند پس در زمان خرید دستگاهی انتخاب کنید که فیلتر آن در بازه‌های زمانی طولانی نیاز به تعویض داشته باشد. اما این بازه زمان به میزان آلودگی هوای پیرامون شما نیز بستگی دارد. اما عموما بین 4 تا 5 ماه زمان مناسبی برای تعویض است. برای افزایش عملکرد و طول عمر دستگاه تصفیه هوا باید فیلترها گاهی تعویض شوند.

5. قابل حمل بودن

قابل حمل بودن دستگاه تصفیه هوا رابطه مستقیمی با وزن دستگاه دارد اما این رابطه معنا داری با توانایی و عملکرد دستگاه ندارد. این نکته را مدنظر داشته باشید که یک دستگاه کوچک هم می‌تواند تصفیه هوای یک اتاق بزرگ را انجام دهد. دستگاه‌های بزرگ هم وزن زیادتری دارند و هم فضای زیادی اشغال می‌کنند.

6. سروصدا و مصرف انرژی دستگاه تصفیه هوا

هنگام خرید به این نکته توجه کنید دستگاه هواساز، سروصدای زیادی تولید نکند. صدای دستگاه عموما با واحد دسی‌بل (db) مشخص می‌شود و دسی‌بل پایین‌تر بیانگر صدای کمتر است.

در ارتباط با مصرف انرژی دستگاه نیز لازم است به برچسب انرژی دستگاه توجه نمایید و دستگاهی با مصرف بهینه انرژی خریداری کنید.

7. قیمت

در زمان خرید دستگاه تصفیه هوا وسواس به خرج دهید و دستگاه مناسب بخرید. دستگاه‌های با قیمت پایین‌تر عملکرد ضعیف‌تری دارند و ممکن است در احتمالا در ادامه خرج بیشتری نظیر هزینه تعویض زود به زود فیلترها و مصرف انرژی بالا به همراه خواهند داشت. همچنین به این نکته توجه داشته باشید هزینه‌ای که بابت خرید یک دستگاه با کیفیت تصفیه هوا می‌پردازید هزینه‌ای است که برای تامین سلامت خود و اعضای خانواده‌تان پرداخت کرده‌اید. پس از خرید دستگه‌های ارزان و بی‌کیفیت خودداری کنید.

مزایای دستگاه هواساز

• حفاظت از کودکان، سالمندان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای نظیر آسم و آلرژی
• تأثیر مثبت بر سیستم عصبی و خلق و خو
• کاهش عوامل استرس زا
• کاهش عوامل ایجاد کننده حملات تنفسی و آسم
• حذف عوامل آلرژی زا، از قبیل گرد و غبار و پرز فرش و پر و موی حیوانات
• از بین برنده دود سیگار و کاهش ابتلا یه بیماری های ریوی
• حذف گاز رادون موجود در هوا که به کاهش ابتلا به سرطان خون کمک می‌کند
• بر طرف کننده آلودگی‌های خطرناک در محیط‌هایی همچون مراکز درمانی و بیمارستان‌ها

دغدغه مصرف کنندگان دستگاه تصفیه هوا

مصرف کنندگان و متقاضیان با سوالاتی مواجه هستند که

• آیا دستگاه تصفیه هوا مفید است؟
• دستگاه تصفیه هوا عوارض دارد؟

برای پاسخ به این سوالات باید بگوییم قطعا دستگاه تصفیه هوا مفید است. اما نکته حائز اهمیت این است که از دستگاهی با کیفیت و با فیلتر مناسب استفاده کنید تا علاوه‌بر مفید بودن اثر منفی نداشته باشد.

اگر از دستگاه‌هایی استفاده کنید که فیلتر مناسبی ندارند ویا گاز ازون تولید می‌کنند قطعا عوارضی نظیر تنگی نفس، سوزش گلو و سرفه در پی خواهند داشت. پس بهتر است در زمان خرید دقت زیادی داشته باشید و ترجیحا دستگاه‌هایی با فیلتر هپا و کربن اکتیو خریداری کنید. زیرا این فیلترها هیچ ماده جدیدی به محیط اضافه نمی‌کنند. اما درمورد دستگاه‌های یون‌ساز، لامپ UV و دستگاه‌های فوتوکاتالیستی تردید‌هایی وجود دارد.

پس با خرید دستگاه تصفیه هوای مناسب و با کیفیت، انواع آلاینده‌های شهری، ذرات غبار و آلرژی‌زای محیط بسته را از بین ببرید و هوای مطبوع و سالم تنفس کنید.