دستگاه بخور

دستگاه بخور یا رطوبت ساز، دستگاهی است که با انتشار بخار آب در فضا سطح رطوبت محیط را افزایش می‌دهد. این دستگاه مشکلات ناشی از خشکی هوا در فصول سرد که رطوبت هوا کاهش می‌یابد را تا حدود زیادی رفع می‌کند.

انتخاب یک دستگاه رطوبت‌ ساز و بخور مناسب می‌تواند گامی مفید برای رفعخشکی هوا و زدودن آلودگی باشد و بسیاری از علائم نظیر علائم آسم و بیماری‌های تنفسی، کاهش سرماخوردگی، خشکی چشم و سایر مشکلات را کاهش دهد.

انواع دستگاه بخور براساس عملکرد

دستگاه بخور در انواع بخور سرد، بخور گرم و بخور سرد و گرم موجود می‌باشد.

بخور سرد

دستگاه بخور سرد، بخاری هم دمای اتاق در فضا پخش می‌کند. این دستگاه مجهز به دو تکنولوژی مختلف اولتراسونیک و تبخیری می‌باشد. دستگاه بخوری که دارای تکنولوژی اولتراسونیک می‌باشد، با استفاده از لرزش اولتراسونیک بخار آب‌ریز تولید می‌نماید و آن را در محیط پخش می‌کند. دستگاه‌های بخور تبخیری  از فیلتری داخلی برای جذب آب استفاده می‌کند و هوا به میان فیتیله دمیده می‌شود. با این کار بخار آب خنکی تولید شده و در محیط پخش می‌گردد.

بخور آب سرد برای محیط‌های بزرگ مناسب می‌باشد و می‌تواند تمام فضای ساختمان را مرطوب کند. به‌علاوه چون آب را حرارت نمی‌دهد، میزان مصرف برق کمتری داشته و در خانه‌هایی که کودک دارند این دستگاه ایمن‌تر است.

در هنگام استفاده از بخور سرد باید دستگاه همواره تمیز نگه داشته شود تا عاملی برای تولید قارچ، کپک یا باکتری نگرد. بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد قارچ و باکتری این است که در زمانی که استفاده ندارد آب دستگاه را تخلیه و آن را خشک کنید.

نقاط مثبت بخور سرد

• حذف باکتری‌ها و ویروس‌ها (سرماخوردگی و…)
• تامین رطوبت محیط بدون افزایش دما
• کاهش استرس
• احساس طراوت و شادابی
• حسیاست نداشتن به نوسانات برق

نقاط ضعف دستگاه بخور سرد

• ایجاد سروصدا در هنگام فعالیت دستگاه به دلیل وجود فن برای تولید بخار
• خنک‌تر شدن هوای محیط اندکی بیشتر از حالت عادی
• آب و رطوبت محل مناسب برای تکثیر باکتری‌ها و قارچ‌ها از این رو بهتر است مخزن دستگاه هر روز با آب و صابون شسته شود.
• مواد معدنی موجود در آب ممکن است به صورت گرد و غبار در هوا پراکنده شود از این‌رو باید مخزن دستگاه با آب مقطر پر شود.

دستگاه بخور گرم

دستگاه‎‌های بخور گرم مجهز به المنت داخلی برای به جوش آوردن آب هستند. سپس بخار ناشی از آب جوشیده در محیط پخش می‌گردد. این دستگاه به دلیل استفاده از دمای بالا برای سلامت افراد حاضر در محیط مناسب‌تر می‌باشد.

زیرا موجب از بین رفتن کپک‌ها و باکتری‌ها شده و آنها را به هوا منتقل نمی‌کند. از آنجایی که در این دستگاه فن جود ندارد، حین کار عملکرد کاملا بی صدایی دارد. بخور گرم برای فضاهای بزرگ مناسب نبوده و بیشتر برای اتاق خواب یا اتاق کار کاربرد دارد و در فصل زمستان گرمای مطبوع و ملایمی به فضا می‌بخشد.

دستگاه‌های بخور گرم برای رفع گرفتگی بینی، کاهش عفونت‌های مجاری تنفسی، کاهش درد و سرفه‌های خشک کاربرد دارد. در این دستگاه امکان افزودن ضد عفونی کننده‌های گیاهی و خوشبو کننده وجود دارد.

معایب سیستم بخور گرم

• مصرف برق این دستگاه به علت وجود المنت‌های حرارتی اندکی زیاد است.
• در این دستگاه رسوبات آب در ته آن ته‌نشین می‌شوند از این رو بهتر است برای ایجاد رسوب کمتر از آب مقطر استفاده کنید.
• احتمال سوختگی با بخار داغ یا آب داغ درون مخزن وجود دارد.

دستگاه‌های بخور سرد و گرم

این دستگاه‌ها هم قابلیت ایجاد بخور سرد و هم قابلیت تولید بخور گرم دارد و به شما اجازه می‌دهد در شرایط مختلف بخور مناسب را انتخاب نمایید. برای نمونه می‌توانید در فصل‌های سرد از بخور گرم و در فصول گرم از بخور سرد استفاده کنید.

فواید استفاده از دستگاه بخور

همانطور که اشاره شد دستگاه‌های بخور به صورت سرد و گرم موجود می‌باشند و برای فصول مختلف سال کاربرد داشته و فواید بسیاری دارند:

• پیشگیری از آنفولانزا

دستگاه‌های بخور می‌توانند خطر ابتلا به آنفولانزا را کاهش دهند. محققان توسط سرفه شبیه‌سازی شده ویروس آنفولانزا را در فضای بسته پخش کردند و رطوبت محیط را به بیش از 40 درصد افزایش دادند، نتایج حاصل حاکی از آن بود که ذرات ویروس به سرعت از کار افتادند و از میزان آلودگی کاسته شد.

• ایجاد سرفه‌های خلط‌دار

هوای خشک موجب بروز سرفه‌های خشک در افراد می‌شود که با افزودن رطوبت به هوا با سیستم تولید بخور و رطوبت‌ساز می‌توان راه‌های تنفسی را مرطوب‌تر و سرفه‌های خشک افراد را به سرفه‌های خلط‌دار تبدیل کرد. با این‌کار مواد چسبنده و لزج آزار دهنده، راحت‌تر از گلو خارج می‌شوند.

• کاهش خروپف

افزایش رطوبت در محیط خانه می‌تواند درمانگر خروپف باشد. هوای خشک موجب خشک شدن راه‌های تنفسی می‌شود، بنابراین به دلیل روان نبودن منافذ تنفسی، فرد دچار خروپف می‌شود که با افزودن رطوبت به هوای محیط در شب، می‌توان این علائم را کاهش داد و حتی از بین برد.

• مرطوب نگه داشتن پوست و مو

برخی افراد در فصول سرد سال دچار خشکی و شکنندگی لب، پوست و موهایشان می‌شوند. همچنین بسیاری از دستگاه‌های حرارتی هم هوای گرم و خشک را به فضای داخل خانه یا اداره می‌افزایند و این هوا باعث خشکی و خارش پوست و پوسته پوسته شدن دست‌ها و بدن می‌شود.

سردی هوای زمستان هم به خشکی پوست می‌افزاید به این ترتیب با استفاده از دستگاه بخور مناسب می‌توانید فضای ساختمان را مرطوب نگه دارید و از بروز ترک‌ها و خشکی پوست خود جلوگیری کنید.

• کاهش آسم و حساسیت

با استفاده صحیح از دستگاه‌های بخور می‌توان علائم آسم و حساسیت را کاهش داد. به علاوه هوای مرطوب برای افراد مبتلا به سینوزیت و خشکی مجرای تنفسی که مستعد حساسیت هستند مفید است و مشکلات آنها را کاهش می‌دهد.

• فواید بخور برای خانه

رطوبت حاصل از دستگاه بخور، حتی برای فضای خانه و وسایل آن نیز مفید است. گیاهان خانگی که به رطوبت نیاز دارند در فضای مرطوب شاداب و سرزنده می‌شوند و کف‌پوش و مبلمان‌های خانه هم دوام بیشتری خواهند داشت. به علاوه رطوبت از ترک خوردن کاغذ دیواری و ایجاد الکتریسیته ساکن پیشگیری می‌کند.

مدل‌های دستگاه بخور

انواع متفاوتی از دستگاه‌های بخور وجود دارند که از نظر سیستم طراحی و تولید بخار با یکدیگر متفاوت هستند:

بخارساز: این دستگاه توسط الکتریسیته، بخار ایجاد می‌کند و قبل از آنکه بخار از دستگاه خارج شود، آنرا سرد می‌کند. این نوع دستگاه فرد را در خطر سوختگی پوستی قرار می‌دهند. از این رو استفاده از این دستگاه در خانه‌هایی که کودک دارند توصیه نمی‌شوند.

دستگاه ماوراءصوت: این دستگاه از طریق ارتعاش بخار تولید می‌کند.
تبخیر کننده: در این دستگاه هوا به درون آب در حال تبخیر دمیده می‌شود و محیط اطراف را مرطوب می‌کند.

دستگاه بخور پروانه‌ای: این دستگاه بخور برای تبخیر آب از دیسک‌های تعبیه شده در دستگاه کمک می‌گیرند و برای کودکان بی‌خطر هستند.

دستگاه‌های بخور مرکزی: با اتصال یکی از دستگاه‌های بخور به سیستم تهویه مرکزی خانه یا اداره می‌توان محیط را مرطوب نگه داشت.
دستگاه‌های بخور اندازه‌های متفاوتی دارند. دستگاه‌های ایستاده به قدری بزرگ هستند که می‌توان تمام فضای خانه یا اداره را مرطوب نگه دارند. اما دستگاه‌های شخصی به سادگی قابل جابجایی و حمل هستند.

خطرات احتمالی دستگاه‌های بخور در صورت استفاده غیر اصولی

دستگاه تولید کننده رطوبت و بخار وسیله‌هایی عالی برای افزایش رطوبت محیط هستند اما در صورتی که به درستی از آنها نگهداری نشود خطراتی به همراه دارد:

دستگاه کثیف

دستگاه بخور آب را به بخاری مناسب برای تنفس تبدیل می‎‌کند، اما در صورتی که مخزن آن کثیف باشد بخار حاصل آلوده و گثیف خواهد بود و برای افراد مشکلاتی به همراه خواهد داشت. مخزن آب دستگاه محلی تاریک و مرطوب مناسب برای تجمع میکروب‌هاست که با تمیز کردن مرتب آن می‌توان از بروز این مشکل پیشگیری کرد.

کاربران باید مخزن دستگاه را با توجه به راهنمای ارائه شده توسط کارخانه تولید کننده تمیز کنند. همچنین آب دستگاه باید به صورت روزانه تعویض شده و از ماندن آب به مدت طولانی درون مخزن دستگاه خودداری کنید. همچنین درصورتی که دستگاه دارای فیلتر است، باید فیلتر دستگاه نیز مرتب تعویض شود.

افزایش رطوبت محیط بیش از حد نرمال

گرچه رطوبت خوب است اما بالا بودن میزان رطوبت خطراتی نظیر بروز مشکل در تنفس افراد و تشدید برخی علائم حساسیتی می‌شود. زیرا در صورت رطوبت بیش از حد نرمال، قارچ‌ها و کپک‌ها به سرعت در محیط رشد می‌کنند.

سطح رطوبت نرمال داخل خانه براساس بررسی‌های آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده‌ی آمریکاباید بین 30 تا 50 درصد باشد و رطوبت بالاتر از 60 درصد غیر طبیعی و بالاست.

از اینرو لازم است اگر از دستگاه بخور استفاده می‌کنید حتما از رطوبت‌سنج یا نم‌سنج هم استفاده کنید. البته برخی دستگاه‌ها رطوبت محیط را اندازه می‌گیرند اما برای دستگاه‌های فاقد این قابلیت باید از رطوبت‌سنجی جداگانه استفاده کنید.

عدم استفاده از آب مقطر

تولید کنندگان دستگاه بخور استفاده از آب خالص و تمیز نظیر آب مقطر را توصیه می‌کنند زیرا آب لوله‌کشی بر خلاف آب تقطیر شده دارای مقادیر زیادی مواد معدنی و ذرات دیگر می‌باشد و در صورت استفاده برای دستگاه‌های بخور موجب تجمع مواد در مخزن آب دستگاه می‌شود و موجب فرسایش دستگاه شود.

همچنین برخی از این مواد همراه بخار دستگاه به هوای محیط منتقل شده و استنشاق این مواد توسط افراد حاضر در محیط خطرناک است.

راهنمایی‌های مهم در استفاده از دستگاه بخور

هنگام استفاده از دستگاه بخور، موارد زیر را درنظر بگیرید:

• آب مورد استفاده دستگاه را مرتب تعویض کنید.
• برای جلوگیری از رشد قارچ، باکتری و میکروب‌ها حتما روزانه آب مخزن را عوض کنید.
• برای تعویض آب مخزن ابتدا آب را خالی کرده و اجازه دهید خشک شود، سپس مقداری آب مقطر یا هر آب فاقد مواد معدنی درون مخزن بریزید.
• تعویض به موقع فیلترهای دستگاه بخور
• حداقل هفته‌ای 2 بار کل دستگاه را با آب و پاک کننده بشویید.
• برای شستشوی دستگاه هرگز از هر ماده پاک کننده‌ای استفاده نکنید و مطابق به اصول ذکر شده در کاتالوگ دستگاه از محلول مناسب استفاده کنید.
• اگر می‌خواهید دستگاه را برای مدتی بدون استفاده کنار بگذارید، حتما آب مخزن را خالی و دستگاه را تمیز کنید.
• به اقدامات احتیاطی در صورت وجود کودک در خانه توجه کنید.

برای خرید دستگاه بخور ابتدا باید شرایط و نیاز خود را در نظر گرفته و دستگاه مناسب با توجه به نکاتی که اشاره شد خریداری نمایید.